Loading...Theo y học cổ truyền, phá cố chỉ có vị cay, đắng, tính ấm; quy vào các kinh can, thận, tỳ; được sử dụng nhiều trong các bài thuốc điều trị bệnh.
Đặc điểm vị thuốc phá cố chỉ
Đôi nét về vị thuốc phá cố chỉ
Phá cố chỉ còn gọi là cố chỉ, bổ cốt chỉ; là hạt quả chín phơi khô hay sấy khô của cây phá cố chỉ.
Trong phá cố chỉ chứa các hợp chất coumarin, alcaloid, chất dầu, sterol… Dịch chiết cồn có tác dụng đối với bệnh bạch biến. Tác dụng sinh học: kích thích sự sinh trưởng của tế bào bạch cầu hạt; làm tim co bóp mạnh hơn, tăng lưu lượng máu đối với các vi huyết quản và động mạch vành tim; tác dụng ức chế với tụ cầu vàng, ức chế với liên cầu khuẩn, Staphylococcus, trực khuẩn lao và virut thường gặp; cải thiện triệu chứng bạch cầu giảm sau khi dùng phương pháp xạ trị
Bên cạnh đó, phá cố chỉ còn có tác dụng tăng trương lực cơ trơn tử cung cô lập và gây hưng phấn với cơ trơn ruột. Ngoài ra những nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, vị thuốc này còn có khả năng chống stress và tác dụng giảm đau; Bakuchion trong phá cố chỉ và dẫn chất của nó có tác dụng đối với các nội tiết tố thượng thận.
Theo y học cổ truyền, phá cố chỉ có vị cay, đắng, tính ấm; quy vào các kinh can, thận, tỳ; tác dụng ôn thận trợ dương, chỉ tả, nạp khí. Vị thuốc được sử dụng trong các trường hợp chân dương hư hàn dẫn đến liệt dương, di niệu, di tinh, tiểu nhiều lần, đau gối, đau lưng; hoặc trong các trường hợp thận hư phát suyễn, đoản hơi. Phụ nữ khí hư, kinh nguyệt không đều, bạch đới, bế kinh. Liều dùng 6-9g/ngày dưới dạng thuốc sắc, thuốc hoàn, hoặc cồn thuốc bôi ngoài da.
Các trường hợp sử dụng phá cố chỉ làm thuốc
Viêm phế quản mạn tính, tức ngực, khó thở: phá cố chỉ, hồ đào nhục, thỏ ty tử, nhũ hương, trầm hương, một dược, mỗi vị 6g cùng mật ong chế hoàn, hoặc sắc uống trong ngày.
Trị tiểu tiện nhiều lần: phá cố chỉ (chích muối), đồng lượng, tiểu hồi vi sao, tán bột mịn, ngày uống 2 lần, mỗi lần 3-5 g, trước bữa ăn 1giờ.
Trị tiểu tiện không tự chủ: phá cố chỉ (chích muối), khiếm thực, kim anh, ngưu tất, thục địa, mỗi vị 12g; hoài sơn 16g; phụ tử chế, trạch tả, tang phiêu tiêu, phục linh, mỗi vị 8g; nhục quế 4g; sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần, uống sau bữa ăn 1,5-2 giờ. Có thể dùng độc vị phá cố chỉ trị đái dầm bằng cách, sau khi chích muối, đem tán bột mịn, ngày uống 2 lần, mỗi lần 3-5g.
Bạch biến: phá cố chỉ giã dập, thêm cồn ethylic 30%, ngâm 3- 4 tuần. Lấy dịch chấm vào chỗ bị bệnh.
Trị di tinh: phá cố chỉ (chích muối), sừng nai, ba kích, hoàng tinh, thỏ ty tử, hoài sơn mỗi vị 12g, liên nhục 16g. Tán bột mịn, ngày uống 30g, chia 3 lần, uống trước bữa ăn 1 giờ 30 phút.
Trị liệt dương, di tinh, tiểu tiện không tự chủ, lưng gối đau, lạnh: phá cố chỉ (chích muối) 12g; đương quy, hồ đào nhục (nhân hạt óc chó), thục địa, ba kích, đều chích rượu, mỗi vị 10g; tiểu hồi, nhục quế mỗi vị 6g. Các vị tán bột mịn, ngày uống 20g chia 3 lần. Có thể sắc hoặc ngâm rượu uống.
Phá cố chỉ được sử dụng trong nhiều bài thuốc Đông y trị bệnh
Trị thiếu máu do nguyên nhân tủy xương: phá cố chỉ, hoàng tinh, hà thủ ô đỏ (chế), thỏ ty tử, lộc giác, đảng sâm, mỗi vị 20g; đương quy, phục linh, đại táo mỗi vị 12g; lộc nhung 4g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần, sau bữa ăn 1,5-2 giờ.
Trị tiêu chảy mạn tính: phá cố chỉ, tục đoạn, sâm bố chính, hoài sơn, mỗi vị 12g; can khương, nhục quế, nam mộc hương, trần bì, sa nhân, mỗi vị 8g. Tán bột mịn, ngày uống 20g chia 2-3 lần, uống trước bữa ăn 1 giờ.
Trị chứng giảm bạch cầu: phá cố chỉ sao vàng, tán bột mịn, uống ngày 3g hoặc luyện mật làm hoàn, uống lượng tương đương với 3g bột mịn.
Người dùng cần lưu ý rằng, phá cố chỉ có tác dụng hoạt huyết, do đó những người bị viêm loét dạ dày, viêm đường tiêu hóa nói chung không nên dùng. Ngoài ra những người có nguy cơ xuất huyết, rong kinh, băng huyết ở phụ nữ, trĩ xuất huyết đều không nên dùng.
Dược sĩ Đỗ Thu – giảng viên Cao đẳng Dược (Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur) cho biết, trường hợp dùng ngoài, bạn cũng không nên dùng dung dịch quá đặc hoặc bôi quá nhiều lần trong ngày nhằm phòng gây rộp da.
Trên đây là những thông tin tham khảo về vị thuốc phá cố chỉ. Tuy nhiên điều này không thay thế hoàn toàn lời khuyên của những người có chuyên môn. Vì vậy bạn nên tìm đến bệnh viện, phòng khám uy tín để được tư vấn điều trị.
Nguồn: benhhoc.edu.vn
