Gấc là một loại quả thường được dùng nhiều trong việc chế biến các món xôi, tuy nhiên sau bài viết này do các bác sĩ, lương y tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM chia sẻ về công dụng chữa bệnh của gấc chắc chắn sẽ khiến bạn bất ngờ.

• Thoát khỏi bệnh đau xương khớp nhờ cây Đinh hương
• Bài thuốc chữa bệnh áp dụng với cây Thạch hộc
• Khám phá công dụng làm đẹp của nha đam dành cho phái đẹp

Gấc thường được trồng khá phổ biến ở nước ta

Mô tả sơ lược thông tin về cây gấc

Gấc là một loại cây thuộc họ Bầu bí, có tên khoa học là Semen Momordicae. Gấc còn được gọi với tên khác là Mộc miết hay mộc miết quả…là loài cây thân thảo dây leo thuộc chi Mướp đắng. Đây là một loại cây đơn tính khác gốc, tức là có cây cái và cây đực riêng biệt. Cây gấc leo khỏe, chiều dài có thể mọc đến 15m. Thân dây có tiết diện góc. Lá gấc nhẵn, thùy hình chân vịt phân ra từ 3 đến 5 dẻ, dài 8cm-18cm. Hoa có hai loại: hoa cái và hoa đực. Cả hai có cánh hoa sắc vàng nhạt. Quả hình tròn, màu lá cây, khi chín chuyển sang màu đỏ cam, đường kính 15cm–20cm. Vỏ gấc có gai rậm. Bổ ra mỗi quả thường có sáu múi. Thịt gấc màu đỏ cam. Hạt gấc màu nâu thẫm , hình dẹp, có khía. Gấc trổ hoa mùa hè sang mùa thu, đến mùa đông mới chín. Mỗi năm gấc chỉ thu hoạch được một mùa. Do vụ thu hoạch tương đối ngắn (vào khoảng tháng 12 hay tháng 1), nên gấc ít phổ biến hơn các loại quả khác.

Theo Y học cổ truyền, Nhân hạt gấc vị hơi ngọt, đắng, tính ấm, có độc, có tác dụng: hóa ứ tiêu sưng, hoạt huyết, sang thương. Dân gian thường dụng để trị: chấn thương ứ huyết, Ngâm rượu xoa bóp trị nhức mỏi gân xương, giã đắp sưng vú, tắc tia sữa, trĩ, ngâm giấm trị quai bị vv…

Gấc và một số thành phần hóa học

Các giảng viên khoa Cao đẳng Xét nghiệm tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM chia sẻ rằng trong cây gấc có chứa một số thành phần hóa học như Nhân hạt Gấc có khoảng 6 % nước, 8,9% chất vô cơ 55,3 % acid béo 16,5% protein, 2,9 % đường. 1,8% tanin, 2,8 % cellulose elacostearic, còn có acid amin, alcol. Dầu gấc chứa acid oleic vv… Gấc chứa một chất dầu màu đỏ mà thành phần chủ yếu là b-caroten và lycopen là những tiền sinh tố A khi vào cơ thể sẽ biến thành vitamin A, lượng b-caroten của Gấc cao gấp đôi của Cà rốt. Thân củ chứa chondrillasterol, cucurbitadienol , 1 glycoprotein và 2 glycosid có tác dụng hạ huyết áp. Rễ chứa momordin một saponin triterpenoid; các chiết xuất cồn có sterol, bessisterol tương đương với spinasterol.

Bài thuốc chữa bệnh áp dụng với cây gấc

Gấc được vận dụng vào nhiều bài thuốc chữa bệnh hữu dụng

• Trị trĩ Có thể dùng hạt gấc giã nát, thêm một ít giấm thanh, gói bằng vải, đắp vào hậu môn để suốt đêm. Mỗi đêm đắp thuốc một lần.
• Trị sang chấn đụng giập trong những trường hợp bị ngã, bị thương, tụ máu: Dùng hạt gấc đốt vỏ ngoài cháy thành than (nhân bên trong chỉ vàng, chưa cháy), cho vào cối giã nhỏ, cứ khoảng 30-40 hạt thì cho 400-500 ml rượu vào ngâm để dự trữ dùng dần. Dùng rượu ngâm hạt gấc bôi vào chỗ sang chấn, có tác dụng tốt gần như mật gấu.
• Trị chai chân (thường do dị vật găm vào da, gây sừng hóa các tế bào biểu bì ở một vùng của gan bàn chân, ảnh hưởng tới việc đi lại): Lấy nhân hạt gấc, giữ cả màng hạt, giã nát, thêm một ít rượu trắng 35-40 độ, bọc trong một cái túi nylon. Dán kín miệng túi, khoét một lỗ nhỏ rộng gần bằng chỗ chai chân, buộc vào nơi tổn thương, 2 ngày thay thuốc một lần. Băng liên tục cho đến khi chỗ chai chân rụng ra (khoảng 5-7 ngày sẽ có kết quả).
• Trị sưng vú: Hạt gấc bỏ vỏ, sao vàng, tán bột mịn, uống mỗi ngày nửa thìa cà phê sau bữa ăn, ngày uống 2 lần, cần uống 5 ngày liền, bên ngoài dùng nhân hạt gấc mài với giấm hoặc ngâm rượu bôi vào chỗ đau, ngày 3-4 lần. 6.
• Trị bướu hạch: Hạt gấc bỏ vỏ cứng rang khô, tán thành bột, mỗi lần uống 1 thìa cà phê, ngày uống 3 lần sau bữa ăn, uống 5 ngày liền, bên ngoài dùng nhựa cây đại bôi vào chỗ đau, hạt gấc ngâm rượu làm cồn thoa bóp.

Ngoài những lợi ích mà cây gấc mang lại thì các giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cũng khuyến cáo với các bạn đọc rằng nhân hạt gấc còn gọi là Phiên mộc miết, theo Đông y có tính rất lạnh, ăn phải thì cấm khẩu rất nguy hiểm nên cần lưu ý.