Đu đủ không chỉ là trái cây quen thuộc của người Việt Nam cũng như nhiều nước nhiệt đới khác mà còn là vị thuốc với nhiều tác dụng hỗ trợ, điều trị bệnh.

• Tiểu sử thần y tái thế Trung Quốc Hoa Đà
• Mách bạn bài thuốc y học cổ truyền trị đau nhức xương khớp
• Bài thuốc trị bệnh từ vị thuốc mẫu đơn bì

Đu đủ ăn vào mùa nào cũng tốt cho sức khỏe.

Đu đủ có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới châu Mỹ; được người Tây Ban Nha đưa vào vùng Caribe và các nước Đông Nam Á vào thế kỷ thứ 16, từ đó tiếp tục được trồng rộng rãi ở Ấn Độ, Srilanca, châu Đại Dương và châu Phi.

Cây đu đủ trồng hiện nay là giống lai tự nhiên, có tên khoa học: Carica papaya L., họ Đu đủ (Papayaceae). Tên gọi khác: thù đủ, thạch qua, vạn thọ quả, mộc đông quả, phiên mộc qua, đông qua thụ, phiên quả, mộc quả, nhũ quả. Bộ phận dùng làm thuốc là quả, lá, rễ và nhựa.

Quả đu đủ chín chứa nước, protein,glucid, calci, cellulose, P; các vitamin A, B, C. Quả xanh có nhựa mủ (trong có carpain, papain, myrosin); saccharose, acid hữu cơ (acid malic, acid tartic); carotenoid và các vitamin.

Theo y học cổ truyền, quả đu đủ chín vị ngọt tính mát, lành tính, không có độc tố. Trong đu đủ có nhiều vitamin C và carotene, có tác dụng tăng sức đề kháng và chống ôxy hóa cho cơ thể.

Ăn đu đủ thường xuyên có tác dụng bổ máu, giúp phục hồi chức năng gan. Đủ đủ ăn vào mùa xuân hè có tác dụng giải nhiệt, giải độc, thanh tâm nhuận phế,; ăn vào mùa thu đông có tác dụng ôn bổ tỳ vị, nhuận táo, nhuận phế, dưỡng can, chỉ khái, hóa đàm.

Bài thuốc có quả đu đủ

Trang Bệnh học – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur dẫn nguồn từ báo Sức khỏe và Đời sống với những bài thuốc có quả đu đủ cụ thể như sau:

– Nhựa mủ đu đủ làm thuốc trong y học hiện đại (chiết papain, carpain…).

– Chữa ho, viêm phổi, mất tiếng: hoa đu đủ hấp với đường phèn.

– Chữa ho, viêm họng: hoa đu đủ đực 15g, mạch môn 10g, xạ can 10g, lá húng chanh 10g. Tất cả cho vào bát nhỏ, thêm ít muối, hấp cơm, nghiền nát. Ngậm và nuốt nước.

– Tẩy giun kim cho trẻ nhỏ: cho trẻ ăn đu đủ chín (50-100g) mỗi ngày, trong 7-10 ngày (sau bữa cơm chiều).

– Điều trị bong gân, sai khớp: đu đủ xanh 10g, lá na 10g, vôi tôi 5g, muối ăn 5g. Đem tất cả giã nát, phết lên gạc, đắp lên chỗ sưng đau sau khi đã nắn chỉnh hình khớp.

Đu đủ được ứng dụng trong nhiều bài thuốc, món ăn thuốc

– Trị ho gà: hoa đu đủ đực sao vàng 20g, vỏ rễ dâu (tẩm mật sao) 20g, trần bì 20g, bách bộ 12g, phèn phi 12g. Tất cả sấy khô tán bột. Ngày uống 3 lần. Trẻ em 1-5 tuổi, mỗi lần 1-4g; trẻ 5-10 tuổi, mỗi lần 5-8g.

– Chữa rắn độc cắn: lá đu đủ, lá hoặc quả ớt, rễ chỉ thiên, mỗi vị 50g. Tất cả rửa sạch, giã nát, thêm ít nước, gạn nước uống, bã đắp vào vết rắn cắn. Hoặc dùng rễ đu đủ 20g, hồng bì 5 hạt, lá xuyên tiêu 10g. Giã nát, thêm nước, gạn nước cho uống, bã đắp.

– Quả đu đủ xanh hay lá để làm mềm những cục thịt cứng, có tác dụng nhuận tràng, lợi tiêu hóa. Quả non hầm với chân giò lợn để lợi sữa.

– Thuốc lợi sữa: đu đủ xanh 50g, chân giò 1 cái, lá sung non 50g, gạo nếp 100g. Đu đủ gọt vỏ bỏ hạt; lá sung rửa sạch, băm nát; chân giò cạo bỏ lông, rửa sạch chặt miếng. Tất cả nấu cháo, chia 2 lần ăn trong ngày.

– Trị bệnh thường gặp lở mặt, lở đầu: nhựa quả đu đủ xanh 1g, bột hàn the 1g, thêm ít nước, trộn đều, sau đó bôi lên vết lở hàng ngày.

Tuy nhiên cần lưu ý rằng: Phụ nữ có thai không nên dùng nhựa và ăn đu đủ xanh.

Lưu ý: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế cho lời khuyên của bác sĩ, thầy thuốc. Vì vậy để đảm bảo an toàn và đúng bệnh, bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị tốt nhất.

Ngoài ra bạn có thể tham gia group Hội Nhà Thuốc – Quầy Thuốc Chữa Bệnh Việt Nam để cập nhật những thông tin về thuốc cũng như điều trị các bệnh lý bằng thuốc.

Nguồn: TS. Nguyễn Đức Quang – benhhoc.edu.vn