Hội chứng ruột kích thích (Irritable Bowel Syndrome – IBS) là một rối loạn chức năng của đường tiêu hóa, biểu hiện qua các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, táo bón hoặc sự kết hợp của cả hai. Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và giảm thiểu các triệu chứng của IBS.

Chế độ dinh dưỡng cho người mắc hội chứng ruột kích thích

1. Hiểu rõ về hội chứng ruột kích thích

Bác sỹ tại các trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho biết: IBS là một tình trạng mãn tính nhưng không gây tổn thương thực thể cho ruột. Nguyên nhân của IBS chưa được xác định rõ ràng, nhưng có liên quan đến yếu tố thần kinh ruột, tình trạng viêm nhẹ, hoặc rối loạn hệ vi khuẩn đường ruột. Mỗi người mắc IBS có thể phản ứng khác nhau với các loại thực phẩm, do đó, việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng cá nhân hóa là cần thiết.

2. Nguyên tắc cơ bản trong chế độ dinh dưỡng cho người mắc IBS

• Thử nghiệm chế độ ăn FODMAP thấp: FODMAP là nhóm bệnh tiêu hóa các loại carbohydrate khó tiêu hóa, có thể gây ra triệu chứng của IBS. Chế độ ăn FODMAP thấp đã được chứng minh có hiệu quả trong việc giảm triệu chứng. Thực phẩm chứa FODMAP cao bao gồm hành, tỏi, táo, lê, lúa mì, và các loại đậu. Ngược lại, thực phẩm FODMAP thấp gồm chuối, nho, bí ngô, khoai tây, và các loại ngũ cốc không chứa gluten.
• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn ba bữa lớn, việc chia nhỏ bữa ăn thành 5-6 bữa nhỏ trong ngày giúp giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và hạn chế các triệu chứng IBS.
• Uống đủ nước: Việc giữ đủ lượng nước trong cơ thể là cần thiết để hỗ trợ chức năng tiêu hóa, đặc biệt đối với những người mắc IBS. Nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày, và hạn chế uống nước có ga và caffein vì chúng có thể làm tăng triệu chứng.
• Tăng cường chất xơ một cách cẩn thận: Chất xơ có thể giúp điều chỉnh chức năng ruột, nhưng người mắc IBS cần cẩn thận khi tăng cường chất xơ, đặc biệt là chất xơ không hòa tan. Chất xơ hòa tan từ yến mạch, hạt chia, và trái cây như táo và chuối thường dễ dung nạp hơn.

3. Thực phẩm nên tránh đối với người mắc IBS

• Thực phẩm chứa gluten: Dù không phải tất cả mọi người mắc IBS đều nhạy cảm với gluten, nhưng một số người có thể nhận thấy triệu chứng được cải thiện khi loại bỏ hoặc giảm lượng gluten trong chế độ ăn.
• Sản phẩm từ sữa: Lactose trong sữa có thể gây khó tiêu và làm nặng thêm triệu chứng IBS. Người mắc IBS nên thử nghiệm loại bỏ sữa và các sản phẩm từ sữa như phô mai, sữa chua, và thay thế bằng các sản phẩm không chứa lactose hoặc sữa thực vật như sữa hạnh nhân, sữa đậu nành.
• Đồ uống có cồn và caffeine: Cả hai loại này đều có thể kích thích đường tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy và co thắt ruột. Giảm hoặc loại bỏ đồ uống có cồn và caffein sẽ giúp kiểm soát triệu chứng tốt hơn.
• Thực phẩm chế biến sẵn: Thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, đường, và chất bảo quản có thể gây kích thích đường tiêu hóa và làm trầm trọng thêm các triệu chứng IBS. Chế độ ăn tự nhiên với nhiều rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, và thực phẩm tươi sống là lựa chọn tốt hơn.

4. Thực phẩm nên bổ sung trong chế độ ăn hàng ngày

• Thực phẩm giàu probiotic: Probiotics là vi khuẩn có lợi cho đường ruột, có thể giúp cân bằng hệ vi sinh vật và cải thiện chức năng tiêu hóa. Các thực phẩm giàu probiotic bao gồm sữa chua không đường, kefir, và các loại thực phẩm lên men như kimchi, dưa chua.
• Thực phẩm giàu omega-3: Omega-3 có tác dụng chống viêm và có thể giúp giảm viêm nhẹ ở ruột, một yếu tố có thể góp phần vào triệu chứng IBS. Cá hồi, cá thu, và hạt lanh là những nguồn omega-3 tốt.
• Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: Chất chống oxy hóa từ trái cây và rau xanh có thể giúp bảo vệ tế bào ruột và giảm viêm. Các loại trái cây như việt quất, dâu tây, và rau xanh như cải bó xôi, cải xoăn là những lựa chọn tuyệt vời.

5. Lời khuyên thực tế

• Ghi chép nhật ký thực phẩm: Điều này giúp người mắc IBS nhận biết thực phẩm nào gây ra triệu chứng và từ đó điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp.
• Kiểm tra phản ứng cá nhân: Mỗi người mắc IBS có phản ứng khác nhau với thực phẩm, vì vậy nên thử nghiệm từng loại thực phẩm và điều chỉnh dựa trên phản ứng của cơ thể.
• Tư vấn chuyên gia dinh dưỡng: Người mắc IBS nên gặp chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn chế độ ăn uống cá nhân hóa, đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng và không gây kích thích triệu chứng.

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh bị ruột kích thích cần thận trọng

Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM chia sẻ: Chế độ dinh dưỡng là một phần quan trọng trong việc quản lý hội chứng ruột kích thích. Bằng cách tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản, tránh những thực phẩm gây kích thích và bổ sung các thực phẩm có lợi, người mắc IBS có thể kiểm soát và giảm thiểu triệu chứng, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, việc điều chỉnh chế độ ăn uống cần được thực hiện cẩn thận và có sự hỗ trợ từ các chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo sức khỏe tổng thể.

Nguồn: benhhoc.edu.vn